بیماری سر خشکیدگی درختان پسته               DIE BACK

                                            گردآورنده : سیدحکمت موسوی

                           کارشناس حفظ نباتات مدیریت جهاد کشاورزی خوروبیابانک

       این بیماری برای اولین بار در سال 1364 از استان کرمان گزارش گردید ولی در شهرستان خوروبیابانک در سال 1378 برای اولین بار در پسته کاریهای خرمدشت  ولی در حال حاضر این بیماری در بیش از 90 درصد از باغات پسته این شهرستان قابل مشاهده است .هرچند تاکنون 2 نمونه از این بیماری جهت بررسی عامل این بیماری در منطقه به آزمایشگاههای مختلف ارسال گردیده ولی عامل زنده ای از این نمونه های آلوده جدا نشده است  ، اما براساس بررسیهای انجام شده در سایر مناطق قارچ های  Paecilomyces  variotii و Nattrasia mangiferaeو  Cytospora و باکتری bacillus spp به عنوان عوامل زنده بیماری سر خشکیدگی درختان پسته که می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند جدا شده است.

 علائم بیماری

علایم بیماری به صورت ضعف ،زردی و سیاه شدگی پوست در سر شاخه ها نمایان می شود. شروع سیاه شدگی در اکثر موارد از محل زخم های هرس یا زخم هایی است که به صورت ناخواسته روی درخت ایجاد می شود. به تدریج سیاه شدگی  به طرف پایین سرشاخه پیشرفت کرده .این عارضه موجب خشک شدن کامل شاخه ها ، پژمردگی وخشکیدگی کامل خوشه ها و از بین رفتن جوانه های بارور گردیده ودر مواردی هم که عارضه تا منطقه طوقه پیشرفت نماید باعث خشک شدن کامل درخت می شود.

عواملی که در ایجاد یا شدت گرفتن این بیماری موثرند عبارتند از

1-     دما : در بررسی از باغات منطقه نقش دما در ایجاد بیماری کاملاً به وضوح دیده می شود شدت بیماری در باغات پسته خور ، خرمدشت ومنطقه چاه ملک  نسبت به باغات پسته جندق  و روستاهای جنوبی بیشتر است و در اوج گرما در تابستان شیوع سرخشکیدگی بشدت در باغات پسته بالا می رود اگر دقت شود شاخه هایی که خشکیده اند گاهی اوقات تا اواسط تابستان هیچ مشکلی ندارند و در اواسط تابستان و بالای رفتن دما سرشاخه ها خشک می شوند حتی گاهی اوقات خوشه ها هم می خشکند.

آنچه مشخص است حرارت نقش مهمی در پیشرفت و استقراراین  بیماری دارد.

2 – EC آب و خاک : باغات پسته در منطقه که  EC آب وخاک یا شوری در آن  بالا است  مانند مزرعه برادران وخرمدشت شدت این بیماری نسبت به مزارع دیگر بیشتر است . با توجه به پائین رفتن سطح آب زیر زمینی و شور شدن بیشتر آب و افزایش EC  ، در آینده شاهد شیوع بیشتر این بیماری در سایر مزارع خواهیم بود.

3 – مدیریت باغ : یکی از عوامل مهم در ایجاد این بیماری وشیوع آن مدیریت ضعیف باغات پسته می باشد در باغاتی که عملیات زراعی شامل آبیاری و کوددهی مناسب  در باغات انجام نمی شود شدت این بیماری بیشتر است .

4- هرس : انتشار این  بیماری از طریق هرس یکی از راههای مهم انتقال این بیماری از درختان آلوده به درختان سالم است  بنابراین ضدعفونی ادوات هرس در طول عملیات هرس بسیار مهم است.

نکته مهم :

وقوع آلودگی در تمام فصول سال اتفاق می افتد اما بیشترین آلودگی در زمان هرس و برداشت محصول اتفاق می افتد. در منطقه فعالیت عامل بیماریزا  از  اواسط خرداد  شروع می شود در تیر و مرداد بیشترین پیشرفت را دارد و به تدریج در پاییز رشد و پیشرفت بیماری کاهش می یابد .

مدیریت مبارزه با بیماری

1 - هرس شاخه های آلوده به میزان  10 تا 15 سانتی متر از زیر قسمت سیاه شده و سوزاندن آنها

2 - ضد عفونی ادوات هرس با محلول های قارچ کش مانند بردو

3 - ریشه کنی و سوزاندن درختهای آلوده

4 - محلول پاشی درختان با محلول 3 در هزار اکسی کلرور مس بعد از هرس یا برداشت محصول

5 – تقویت درختان : یکی از بهترین روشهای جلو گیری یا کنترل این بیماری که پسته کاران بایستی حتماً به آن توجه نمایند به خصوص در باغات پسته خور ، خرمدشت وچاه ملک تقویت درختان با کودهای دامی وشیمیائی بر اساس آزمایش خاک می باشد .محلولپاشی درختان پسته که در منطقه کمتر به آن توجه می شود بایستی در برنامه جدی باغداران قرار گیرد (زمان محلولپاشی ومیزان آن با مشاوره کار شناسان مدت 3 سال است که در 5 نوبت از طریق پیامک به اطلاع باغداران می رسد ) .

بر اساس آزمایشاتی که در طی چند سال گذشته در باغات پسته انجام شده کمبود پتاس در تمامی باغات مشاهده شده است با توجه به اثرات مثبت عنصر پتاس بایستی مصرف این کود در برنامه کوددهی باغداران بخصوص باغداران باغات آلوده قرار گیرد .

6 – آبیاری : هرچند درخت پسته نسبت به کم آبی مقاوم می باشد ولی مدارهای طولانی آبیاری در شیوع و گسترش بیماری سرخشکیدگی نقش مهمی ایفا می کند بنابراین ضروری است باغداران باکاهش مدار آبیاری به خصوص در تابستان از گسترش بیشتر این بیماری جلوگیری نمایند.

باتوجه به خشکسالی جند سال اخیر وکاهش آبدهی منابع آبی باغات پسته باغداران از توسعه باغات پسته جداً خودداری نمایند بخصوص در مزارعی که کیفیت آب آبیاری آن در سطح پائینی قرار دارد..

7 - استفاده از ارقام مقاوم به عنوان پایه(بادامی ریز زرندی)

-      پسته کاران خور ، خرمدشت وبرخی از باغات چاه ملک تقویت درختان وآبیاری منظم باغات خود را بایستی در اولویت قرار دهند ادامه روند فعلی دیری نخواهد پائید که شاهد خشک شدن درختان پسته خود خواهند بود.